Keten Tohumu

Keten tohumu içinde omega 3 omega 6 omega 9 ve antikanser etkisi olan lignanlar içeren faydalı bir besindir.
Omega 3 üzerine yapılan araştırmalar,  onun, kalp damar sağlığı, psikolojik rahatsızlıklar, diyabetin neden olduğu hasarların önlenmesi, dikkat eksikliği görülen çocuklara olan faydaları gibi bir çok bakımdan sağlığımıza olumlu etkilerde bulunduğunu göstermektedir. Omega3 yağ asitleri vücud tarafından üretilemediği için dışardan yiyecekler yoluyla alınması gerekir.
Omega3 ün bilinen en önemli kaynağı soğuk sularda yaşayan yağlı balıklardır. Bunun dışındaki omega 3 kaynakları keten tohumu, ceviz ve semiz otudur.

Keten Tohumunun Faydaları – Keten Tohumu Ne İşe Yarar ?

• Keten tohumu, Linum usitatissimum adlı bitkinin tohumudur. Keten tohumu yağı, sağlık için gerekli olan omega-3 ve omega-6 yağ asitleri içerir. Omega-3 yağ asitleri, enflamasyonu azaltırken, omega-6 yağ asitleri ise, enflamasyona katkı sağlama eğilimindedir. Sağlıklı bir diyette kabaca, omega-6 yağ asitleri, omega-3’den 2-4 kat daha az olmalıdır. Bir yemek kaşığı keten tohumu yaklaşık 1.8 gr. bitkisel omega-3’ü içerir.
• Keten tohumu içerdiği yağ asitleriyle kalp ve damar sağlığı için önemlidir. Alfa linolenik asit bakımından zengindir. İyi kolesterolü yükseltici kötü kolesterolü ve trigliserit düzeyini düşürücü etkisi bulunur. Kanın pıhtılaşmasını azaltır. Damar sertliğinin oluşumunu önleyici özelliktedir.
• Keten tohumu yağı, keten bitkisinin tohumlarından gelmektedir. Agricultural Institute’den Thomas Jefferson’a göre, bir keten tohumunun %40’ı yağdır. Bu yağın da %55’i omega-3 yağ asididir. Keten tohumu yağında, esansiyel  yağ asitlerinden alfa-linolenik asit bulunur. Bu yağ asidi, vücut tarafından, balıkta bulunana benzer omega-3 yağ asidine çevrilir. Bazı araştırmacılar, keten tohumu yağının da balık yağına benzer  yararlar gösterdiğini düşünseler de, vücut, ALA’yı, EPA ve DHA’ya çevirmekte pek de etkin değildir.
• Keten tohumu yağı, enflamasyonu düşüren ve belki de artrit semptomlarını iyileştiren esansiyel asitleri bakımından oldukça zengindir. Omega-3 yağ asitlerinin kas sertliğine, ve osteoartritli hastaların daha hızlı yürümelerine iyi geldiği bilinmektedir. University of Maryland School of Medicine’dan, aile hekimi Dr. Maggie B. Covington’a göre, keten tohumu yağının vücuda anti-enflamatuar etkisi yüzünden, artrite, özellikle, romatoid artrite iyi gelmektedir. “Journal of Parenteral and Enteral Nutrition” dergisinin Mart 2010 sayısında yayınlanan bir çalışma, omega-3 yağ asitleri ile damar içi tedavinin, romatoid artrit hastalarında, eklem ağrısı ve şişini hafiflettiğini bulmuştur.
• Son zamanlarda yapılan bir çalışma, keten tohumu yağının enflamatuar göstergelerini düşürdüğünü ortaya çıkarmıştır. General Hospital of Nikea’dan araştırmacılar tarafından yürütülen 2003 tarihli bir çalışma, yüksek trigliserit düzeylere sahip 76 deneğe  3 ay boyunca keten tohumu yağı vermişlerdir. Çalışma süresinin sonunda, keten tohumu yağı alan grup C-reactif protein ve interleukin-6 seviyelerinde önemli düşüşler göstermiştir.
• Son zamanlarda yapılan çalışmalar, keten tohumunun kansere, özellikle göğüs, prostat ve kolon  kanserlerine karşı koruma özelliğine sahip olduğunu göstermektedir. Flax Council of Canada yöneticisi Kelley C. Fitzpatrick, MSc,’e göre, en azından keten tohumundaki iki bileşiğin çok önemli katkıları bulunmaktadır. 15 erkeği kapsayan küçük bir çalışmada, keten tohumu takviyeli düşük kalorili diyetin, kan prostat-spesifik antijen (PSA) düzeylerini düşürdüğü ve iyi huylu prostat hücrelerinin büyümesini yavaşlattığı görüldü. Prostat kanseri olan 25 erkeğin katıldığı bir başka çalışma, keten tohumu katkılı düşük yağlı diyetin serum testosteronu düşürdüğü, kanser hücreleri büyüme oranını yavaşlattığı ve kanser hücreleri ölüm oranını yükselttiğini göstermiştir.
• Ancak keten tohumunun, östrojene bağlı kanserler olan etkisi yeterince açıklığa kavuşmamıştır. Pozitif tarafta, vücudun ürettiği değil de bitkisel olan östrojen, hücredeki östrojen-reseptör alanlarına bağlanabilmektedir. Bu, daha güçlü formunu bağlanmak ve negatif etkilere sebep olmaktan alıkoyar. “The Journal of Nutrition“da 2010 yılının Şubat ayında yer bulan bir inceleme, vücudun kendi östrojen seviyesinin düşük olduğu dokularda, fitoöstrojenlerin zayıf östrojenik özellikler gösterdiğini fakat, göğüs dokusu gibi, östrojen stimülasyonunun arzu edilmediği organlarda vücudun östrojen salgısı ile rekabete girdiğini açıklamaktadır. Söylendiğine göre, böyle tesirler, göğüs kanseri gibi gerçekte östrojene bağlı hastalıkların riskini düşürürken, menoposal semptomları ya da osteoporozu tedavi etmede yararlı olabilir. The University of Pittsburgh Medical Center’ın raporuna göre ise, laboratuar çalışmaları, lignanların göğüs kanser hücrelerinin büyümesini canlandırmaktadır. Onlara göre karışık bulgular, keten tohumu yağının pozitif ya da negatif etkilerini anlayabilmekte etkin bir yol olduğunu önermektedir. (Tartışmalı br konu olduğu için göğüs kanseri, prostat kanseri ya da bir başka hormona duyarlı kanser hastalarının doktor onayı ve gözetimi olmadan kullanmamaları gerekir)
• Keten tohumu, bir tür fitoöstrojen olan lignan bakımından çok zengindir. Fitoöstrojenler, doğal olarak vücutta bulunan östrojenin daha zayıf formudur. Benzerlikleri yüzünden bu maddeler, vucutta yakın modellerde davranırlar. Kadınlarda, keten tohumu, menopozun sinir bozucu ve rahatsızlık verici semptomları ile savaşmada yardımcı olur. The University of Maryland Medical Center, keten tohumu yağının, hormon replasman tedavisi kadar etkili olduğunu belirtmektedir. 2004 yılında American Journal of Clinical Nutrition yayınlanan bir çalışma, menopoz belirtileri tedavisinde keten tohumu yağı kullanan kadınların, soya kullanan kadınlardan daha rahat ettiklerini göstermiştir.
• Son zamanlarda, ilgi, anti-östrojen ya da zayıf östrojen olan lignan’ların güçlü kaynağı olan keten tohumunun kendisinde odaklanmıştır. Lignanların, göğüs kanseri gibi östrojen bağlantılı kanserleri önlemede rol oynayabileceği düşünülmektedir. Lignanlar aynı zamanda, antioksidanlar gibi de davranabilmektedirler ancak, mekanizmaları doğrultusunda tam olarak da anlaşılmamış olduklarından, hücre büyümesini yavaşlatabilirler. Keten tohumu yendiğinde, lignanlar, bağırsaklarda bakteriler tarafından aktive edilmektedir. Keten tohumunun kendisinde bulunmazlar.
• Keten tohumu, diğer tohum, tahıl, meyve ve sebzelerin yüz katı kadar lignan içerir. Lignanlar, östrojen gibi davranan antioksidan bitki bileşikleridir ve vücutta östrojen reseptörlerini bloke ederek eylemlerini engelleyebilirler.
• 2007 yılında yayınlanan menopozlu kadınlarla ilgili bir ön çalışma, günde 2 kez mısır gevreği, meyve suyu, ya da yoğurda karıştırılan 2 yemek kaşığı toz keten tohumunun ateş basmalarını yarıya indirdiğini rapor etmiştir. Bu hastalarda, ateş basma yoğunluğı %57 oranında azalmıştır. Kadınlar, keten tohumunun yarattığı farkı birinci haftada hissetmiş, iki haftada da maksimum yararı almışlardır.
• Keten tohumunun üçüncü bir eşşiz özelliği, musilaj (zamk) içeriğidir. Musilaj, intestinal sisteme özel bir destek sağlayan, suda çözünür, jel-formlu lif anlamına gelir.
• Keten tohumu yararları arasında mide bağırsak rahatsızlıklarına karşı etkili olması da vardır. Mide ülseri gastrit gibi sorunları olanlar için doğal bir destektir. Bağırsakları çalıştırır ve temizler. Kabızlığa iyi gelen bitkiler arasında önemli bir yeri olan keten tohumunun içindeki müsilaj, onun kabızlık sorunu  için doğal bir müshil ilacı olması sağlar. Keten tohumunun müshil etkisi mekanik olduğu için diğer kabızlık ilaçlarının kullanılmasıyla ortaya çıkan yan etkiler görülmez. Kabızlık için kullanılan sentetik ilaçlar etkili olmakla birlikte bağırsakları tahriş etmek gibi yan etkileri de bulunmaktadır. Keten tohumunun kabızlığa yönelik etkisinin görülmesi için birkaç gün geçmesi gerekebilir. Alman Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E Komisyonu keten tohumunun kabızlıkta kullanımına onay vermiştir.
• Keten Tohumu Zayıflatırmı? Kan şekeri düzeyini korur ve tokluk hissi vererek daha az yemek yemeyi sağlar. Bu yüzden keten tohumu zayıflamak isteyenlerin kulanılabileceği bir besindir. Bağırsağı harekete geçirip metabolizmayı hızlandırıcı etkisi vardır. Bu yönüyle keten tohumu kilo kontrolü içinde bir yardımcıdır. Günde 3 defa yemeklerden önce 1 tatlı kaşığı alınmalı ve ardından bol su içilmelidir.

Keten Tohumu Zararları

Prostat veya göğüs kanseri şüphesi olan kişiler keten tohumu ve yağını kullanmamalı.
Hormonal etkileri nedeniyle hamile ve emziren kadınlar kullanmamalıdır. Düşüğe neden olabilme riski ya da fetus üzerinde teratojen olma riski bulunmaktadır.
Sentetik ilaçların mide-bağırsak sisteminden emilimini engelleyebileceği için ilaçlarla aynı anda değil 2 saat arayla alınması gerekir.
Keten tohumunun kansere yönelik olumlu etkileri hakkında araştırma yapan Dr. Budwig keten tohumunun ve de bilhassa keten tohumu yağının taze olarak şekilde tüketilmesini, buzdolabında  -7 derecede saklanmasını ve soğuk zincirle dağıtılması gerektiğini belirtmektedir. Bozulduğu takdirde ve de bu şekilde tüketildiğinde kansere yol açacak bir takım zarar verici maddelerin üreyebileceğini belirtmiştir. Bu kiriterlere uymayan ürünler kullanılmamalıdır.
Yararlı etkileri olan keten tohumu çeşidi sarı keten tohumudur. Ancak bunun yerine kuş yemi olarak kullanılan keten tohumu da satılmaktadır.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.