HAMİLELİĞİN BİRİNCİ AYI

Gebeliğin ilk ayında eşler genellikle gebelik şüphesiyle doktora başvururlar. Gebelik olduğundan emin olmadıkları için de büyük bir heyecan ve merak içerisinde olurlar. Bu nedenle bu ilk ayda yapılan muayenede öncelikle gebeliğin kesin olarak olup olmadığı ultrason ve gerekirse gebelik testleri ile belirlenir. Gebelik varsa sıradaki en önemli konu kalp atışının olup olmadığıdır. Yalnız kalp atışın çok küçük gebeliklerde oluşmaz yaklaşık 5-6 hafta civarında (adet geçmesinden 10-15 gün sonra) görülebilir. Bu ilk ayda bazen gebelik kesesi görüldüğü ve geliştiği halde içerisinde bebek oluşmaz bu duruma da sık rastlanır ve buna boş gebelik denir. Bu ay aile bebeğin durumunu ve sağlığını merak edebilir ancak henüz gebelik çok küçük olduğu için bu dönemde bebeğin canlı olması dışında pek bir özelliği değerlendirilemez, bir özürü var mı yok mu bu dönemde anlaşılamaz.

Bebeğin Boyu

Bebeğin boyu 1. ayın sonunda yaklaşık 1.5-3 mm’dir. Büyüklüğü yaklaşık bir haşhaş tanesi kadardır.

Hamilelik Başlangıcı

Hamileliğin 1. ayı; son regl tarihinizden ortalama 3 hafta sonra oluşan bebeğinizin karnınızdaki yolculuğunun ilk günlerini kapsar.

Anne adayında yumurtlamanın gerçekleştiği günlerde (son regl tarihinden başlayarak ortalama 14-3 ila 14+3. günlerde) sperm ile yumurtanın döllenmesi ile zigot adı verilen bir hücre oluşur ve bu hücre bölünmeye başlar. Zigot bölünmeye devam ederek blastomer adı verilen bir hücre kümesi oluşturur. 3 güne yakın bir sürede rahme doğru ilerleyerek rahim iç duvarına yerleşir. Bebeğin tüm vücudunu tamamlayacak üç katman halinde olan bu hücre, 4-5. haftalar arasında embriyo haline gelmeye başlar. 5. haftanın başında o artık bir embriyo olmuştur. Embriyo oluştuğunda bebeğinizin organlarının temeli oluşmuştur bile. Omuriliğin yeri de kararlaştırılmıştır. Embriyonun arkasında dizi dizi oluşan hücreler bebeğin nöral tüpünü (omurilik) oluştur. Bunların en üstünde de beyni oluşturacak olan dokular oluşur. Sindirim sisteminin de temelleri atılmıştır.

Hamilelikte ilk ay ikiz ve üçüz bebekler ise aynı veya ayrı yumurta ikizleri/üçüzleri şeklinde oluşur. Bir yumurtanın bir sperm ile döllenmesi sonucu iki veya üç zigota bölünmesi ile aynı yumurta ikizleri/üçüzleri oluşur. Birden fazla yumurtanın serbest bırakılarak ayrı döllenmesi ile de ayrı/çift yumurta ikizleri/üçüzleri oluşur.

1 Aylık Hamilelikte Bebeğin Cinsiyet Oluşumu

Cinsiyet kromozomları X ve Y şeklinde iki gruba ayrılır. Yumurtalar sadece X kromozomu taşır. Spermler ise eşit sayıda X ve Y kromozomu taşırlar. X kromozomlu spermin yumurtayı döllemesi ile XX yani kız bebek oluşmaya başlar. Y kromozomlu spermin yumurtayı döllemesi sonucunda da XY, yani erkek bebek oluşur. Bu durumda bebeğin cinsiyetini belirleyen spermdir.

Ultrason Görüntüsü

Hamilelikte 1 ay bebek görüntüsü için vajinal ultrason muayenesi gerekir. Embriyo; içinde amniyon sıvısının yer aldığı şeffaf bir baloncukta (amniyon kesesi) yüzen bir karides şeklindedir.

Hamilelik kesesi oluştuktan sonra beraberinde bebekte yolk kesesi oluşmuştur. Ancak 1 aylık gebelik muayenesinde bu kese görünmez. Bu kese yumurta kesesi olarak da adlandırılır. Embriyonun gelişiminde önemli rol oynar ve yapısı gereği adeta karaciğer görevi görür. Bağışıklık oluşumunu sağlayan yolk kesesi, 10-12. haftalar arasında azalarak yok olur. Kesenin boyu her hamilede farklı olmakla birlikte 3-5.5 mm arasında değişir. İçi siyah görünümlü olan yolk kesesi, bebek 8-10 mm boyuna ulaştığında ultrasonda rahatlıkla gözlenebilir. Yolk kesesi gebelik kesesinin duvarına neredeyse yapışıktır. Bebek büyüdükçe, gebelik kesesi ile rahim arasındaki koryon boşluk azaldıkça yolk kesesi de sıkışarak ortadan kalkar.

Annenin Vücudundaki Değişiklikler

1 Aylık Gebelik Belirtileri

Bebeğin ilk oluşum aşamasında anne adayı hiçbir şey hissetmeyecektir. Bazı kadınlar ise çok hassastır ve regl tarihinden önce hamile kaldıklarını anlayıp hissederler. 4. haftaya gelindiğinde bazı anne adaylarında kahverengimsi hafif bir lekelenme olabilir. Bu lekelenmenin, embriyonun rahim duvarına yerleşmesi sonucu oluşabildiği belirtilir.

1 aylık hamilelik belirtileri, kadında regl gününün geçtiğini fark etmesi ile başlar. Anne adayları hamile olup olmadıklarını öğrenmek için genellikle ilk olarak gebelik idrar testi yaparlar. İdrar testinde 3-4 haftalık gebelik çıkmayabilir, ancak bu haftalarda yapılan testlerin bazılarında silik bir çizgi görülebilir. Silik çizgi, gebelik anlamına gelir. Test sonucu pozitif çıkarsa, vakit kaybetmeden bir doktora muayene olmak gerekir. Doktor anne adayından kan testi ister. Böylece kanda hamilelik hormonu olan Beta hCG seviyeleri belirlenmiş olur. Bu da hamileliğin gidişatı hakkında fikir verir. 1 aylık hamilelikte Beta HCG değeri anne adaylarında farklılık göstermekle birlikte normal değerler 3-426 (mIU/L) arasıdır. Her iki günde bir Beta HCG değeri 1 kat artar. Bu ilk muayenede, doktor dış gebelik olasılığını değerlendirir. Dış gebelik en çok fallop tüplerinde, yumurtalıklarda ve karın boşluğunda görülür.

Döllenme gerçekleştikten ve embriyo oluşma aşamasından itibaren anne adayının bedeninde hamilelik hormonları hızla salgılanmaya başlar. Gebelikte 1. ayda anne adayının bel bölgesinde yağlanma başlayabilir. Bedendeki bu hızlı yağlanma eğilimi; bedenin herhangi bir kıtlık olasılığına karşı önlem alması ile açıklanır.

Hamilelik hormonları salgılanmaya başladıktan sonra anne adayının metabolizma hızında da artış başlar. Kan dolaşımı hızlanır ve organlara daha fazla kan pompalanır.

İlk ay hamilelik belirtileri arasında ayrıca şunlar yer alır:

– Yorgunluk ve uyku hali,

– Mide bulantısı ve kusmalar,

– Karın ağrısı,

– Kasık ağrıları.

Anne Adayı Neler Hisseder?

Özellikle istenen bir hamilelikse anne adayı tanımlanamaz bir mutluluk ve heyecan duyguları hisseder. Hamilelik boyunca bebeğine en iyi şekilde bakma içgüdüsü ile hızla araştırmaya ve önlemler almaya başlar. Hayatında bazı düzenlemeler yapmaya karar verir.

Hamile olduğunu öğrenen anne adayı ilk olarak bebeğin tahmini doğum tarihini bilmek ister. Bununla ilgili hazır takvimlerden yararlanılabilir. Veya anne adayı son regl tarihinin ilk gününe 280 gün ekleyerek kendisi de tahmini doğum tarihini hesaplayabilir. Takvimde son regl gününe 7 ekleyip, ay hanesinden 3 çıkartılarak da bu pratik hesap yapılabilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

– Hamilelik tespit edilir edilmez doktor en anne adayına folik asit takviyesi önerir. Folik asit, bebeğin nöral tüp gelişimi (omurilik yapısının gelişimi) için önemli bir vitamindir. Hamileliğin ilk 3 ayı boyunca aksatmadan kullanılması önerilir. Hamilelik planlayan kadınlar, planladıkları günlerden itibaren folik asit takviyesi almalıdır ve hamileliğin ilk üç ayı boyunca devam etmelidir.

– Anne adayları, en çok da döllenmenin gerçekleştiği dönemde ilaç, alkol, vb faktörlerin bebeğe zarar verip vermediğini merak ederler. Hamilelik öğrenilene kadar olan süreçte bu tür faktörlerin bebeğe zararı olmadığı görüşü ağır basar. Ancak öğrendikten sonrası için aynı şey kesinlikle geçerli değildir. Anne adayları bu konularda hassas davranmalıdır. Hamilelik planlandığı andan itibaren bebek ve anne sağlığı için olumsuz olabilecek tüm faktörler ortadan kaldırılmalıdır.

– Daha önce düşük yaşayan, düşük tehlikesi atlatarak hamileliğini tamamlamış ya da bir önceki hamilelik sürecinde preeklampsi gibi sorunlar yaşamış anne adayları, ilk muayenede doktorlarını bu ve benzeri konularda mutlaka bilgilendirmelidir. 1 aylık gebelikte düşük söz konusu olursa anne adayı önemli bir şey hissetmez. Regl kanamasına benzer şekilde bu süreci atlatır.

– Hamile olduğunu öğrendikten sonra her anne adayı, şayet varsa sigara, alkol gibi alışkanlıklarını vakit kaybetmeden terk etmelidir. Bu tür alışkanlıklarını mümkünse hamilelik planladığı dönemden itibaren bırakması çok daha idealdir. Eğer rutin olarak antidepresan ve diğer başka ilaçlar kullanıyorsa, kadın sağlığı doktorunu ilk muayeneden itibaren bu konularda bilgilendirmelidir. Doktora danışmadan hamilelik boyunca hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.